lunes. 07.10.2024

No Centro Agrogandeiro do Inorde en Xinzo realízanse cada ano máis de 2.000 analíticas da terra e a calidade dos solos limiaos presenta “uns niveis de materia orgánica excepcionais”, di Servando Álvarez, que leva traballando no instituto desde o ano que se inaugurou, 1998. Hoxe están el, responsábel do centro, e dúas persoas no laboratorio, ademais do persoal que atende as fincas de ensaio, unha de 22 hectáreas en Sandiás e outra de hectárea e media en Monterrei. 

No campo hai traballo?
Hai. Hai emprego. Falta man de obra, moita. Malia que a maioría das explotacións están mecanizadas, vólvese necesitar man de obra, sobre todo, especializada. E esa demanda non a están a cubrir os ciclos formativos. Os alumnos que saen deles non chegan ao campo. 

Por que non se cubre esa demanda?
Pensemos nos meses máis duros da pandemia. O agricultor non parou. Os supermercados estiveron cheos de alimentos. Esquecemos isto? A profesión de agricultor segue sendo un pouco desprezada. En Francia non pasa o mesmo, alí é moi valorada socialmente. Deberiamos reparar nisto. Aquí, na Limia, nese sentido hai outra percepción e vemos como se segue a incorporar xente moza.

Que riscos trae esa falta de recoñecemento social?
Como todo isto siga por este camiño, e falo de altos prezos en todo o que se necesita  para producir, as marxes abusivas dos distribuidores, falta de respaldo á figura do agricultor... pois pode chegar un momento que este país non teña a produción primaria necesaria para nos alimentar e empecemos a depender doutros países. E xa se está vendo o que pasa cos chips, a tecnoloxía e todo iso cando dependes doutros. E comer hai que comer todos os días.

De momento, mantemos a soberanía alimentaria?
Mantémola. Pero eu diría que malamente.

A profesión de agricultor segue sendo un pouco desprezada. En Francia non pasa o mesmo, alí é moi valorada socialmente. Deberiamos reparar nisto.

Que tipo de emprego ofrece a agricultura?
No campo hai emprego, hai autoemprego e emprego asalariado. Pero hai problemas á hora de conseguir persoal cualificado. Por exemplo, cando é a recollida de pataca, e porque cada vez se fai máis de xeito manual, ou labores de plantación de horta, recórrese a empresas que traen xente de Almería, de Murcia… Para traballar a viña, en época de poda e demais, non tes xente. No tema forestal, no coidado dos soutos, por exemplo para podas rexenerativas, non tes xente. Fai falta xente, o que non podo saber é se falta por cuestións de salario ou por que.

centro investigación agraria Xinzo. Inorde. Servando 1Servando Álvarez, no laboratorio do centro, o venres pasado.

Como afectou a pandemia aos traballos no centro?
Nós non paramos, como os agricultores. Non paramos aquí no centro. Pero é certo que se tronzou o traballo máis alá das fincas de Sandiás e Monterrei. Estabamos a desenvolver por toda a provincia campos de ensaio en relación a proxectos de emprendemento. Procurabamos cubrir toda a provincia. Todo se parou ca pandemia. A vontade do Inorde é recuperar todas estas iniciativas. 

Cales son as expectativas para este 2022?
Estamos facendo máis analíticas que o ano pasado. Iso significa que podería haber un incremento da superficie que se vai plantar. É sorprendente, porque esperabamos que este ano se plantase menos dado os prezos, indecentes, que están alcanzando produtos básicos como os abonos, os fitosanitarios, mesmo o gasóleo… mais o sector está a responder dando un paso adiante. E os datos que temos de venda de abonos e nutrientes pois indican o mesmo, vemos que se están mantendo malia os prezos. Despois está o factor climatolóxico.

Podería haber un incremento da superficie que se vai plantar. É sorprendente, porque esperabamos que este ano se plantase menos dado os prezos, indecentes, que están alcanzando produtos básicos como os abonos, os fitosanitarios, mesmo o gasóleo.

E como está este factor?
Levamos un inverno tremendamente seco e a auga é fundamental para a agricultura. A ver que pasa até a primavera que será cando se plante. Hai unha seca moi forte. No inverno caeu a cuarta parte de auga do que tiña que caer. As plantas necesitan certa humidade, e se non a teñen, por moito que planifiques... 

Os regadíos son unha alternativa?
Claramente. Pero na Limia haberá unhas 20.000 hectáreas de superficie agraria útil e os regadíos non chegan nin a unha sexta parte. As comunidades que están constituídas teñen esa capacidade de ter unha boca de rego en cada parcela. A Xunta e o Ministerio e demais parece que están polo labor de que pase en toda A Limia.

En que axudan os regadíos?
En todo. Podes diversificar cultivos. E se varias cultivos, coidas o solo. Coidar o solo significa menos pragas, poder plantar horta, que é unha alternativa clara á pataca. Se amplías a oferta de fincas con regadío, atraes xente moza ao campo. Que pasa hoxe? As fincas con regadío son poucas, están moi demandadas, e se alugas tes que pagar todos os anos, e se a pataca é o que dá rendemento, pois non diversificas cultivos porque non che daría para pagar o alugueiro.

centro investigación agraria Xinzo. Inorde. Servando 3Servando Álvarez, ás portas do Centro Agrogandeiro.

Vostede di que o solo da Limia é excepcional, pero a calidade das augas está en cuestión. Como afectaría á agricultura unha declaración de zona vulnerábel por nitratos?
Hai certo nesgo na visión que se ten do que se fai na Limia. Aquí a maioría das prácticas son respectuosas. Haberá que admitir as normas e obrar en consecuencia. Unha declaración dese tipo implicará que cambien moitas formas de traballar. E haberá que facelo, porque cho esixen as normas e porque o mercado tamén acabará por esixilo. Pedirá non só calidade; tamén respecto polo medio ambiente. Se entra unha normativa de nitratos, axudará a fixar conceptos, todo estará máis claro.

Nesta cuestión o foco está sobre os gandeiros, como están traballando os agricultores?
Existe unha guía estatal de fertilización. Dá directrices precisas como o límite de 220 quilogramos de nitróxeno por ano para a pataca. Aquí non se alcanza ese nivel. No cereal, o nivel tamén está moi por baixo do límite que se recomenda. Dito isto, o problema coas augas está aí, haberá que adaptarse ás novas normas. O sector xa se adaptou antes a outras normas que parecía que ían acabar con todo e non se acabou o mundo.

Unha declaración dese tipo [zona vulnerábel aos nitratos] implicará que cambien moitas formas de traballar. E haberá que facelo, porque cho esixen as normas e porque o mercado tamén acabará por esixilo.

E que facer cos estercos? A comunidade científica di que A Limia non soporta tanta carga.
Se hai moita granxa e as granxas producen un subproduto, non me gusta chamalo residuo... hai que ver maneira de que os estercos volvan entrar no ciclo produtivo, aproveitalos. Os estercos non poden ser un problema.
 

ENTREVISTA | “No campo hai emprego, falta man de obra”